RENTY STRUKTURALNE

    1 stycznia 2002 r. weszła w życie ustawa z 26 kwietnia ubiegłego roku o rentach strukturalnych w rolnictwie (Dz. U. nr 52, poz. 539). Reguluje ona warunki nabywania prawa do tego nowego świadczenia pieniężnego, wysokość i zasady jego wypłacania, sposób finansowania oraz ogólny tryb postępowania. Ustawa zakłada, że renty strukturalne finansowane będą z budżetu państwa, a jej zasadniczym celem jest dostosowanie naszego rolnictwa do standardów Unii Europejskiej — poprawa struktury obszarowej gospodarstw oraz ich rentowności. Ten akt prawny ma również nakłonić rolników w wieku zbliżonym do emerytalnego, aby swoje gospodarstwa przekazywali osobom młodszym, które zechcą rozwijać działalność w powiększonych gospodarstwach.




























































    Renty strukturalne mają uzupełniać system świadczeń emerytalno-rentowych funkcjonujący w ubezpieczeniu społecznym rolników. Ci, którzy nie spełnią warunków określonych w ustawie o rentach strukturalnych, będą mogli na dotychczasowych zasadach starać się o przyznanie emerytury wcześniejszej, zgodnie z ustawą z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 1998 r., nr 7, poz. 25, z późn. zm.).



    Dla kogo
    O rentę strukturalną może ubiegać się wyłącznie rolnik, czyli osoba fizyczna prowadząca na własny rachunek działalność rolniczą (w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej, w tym ogrodniczej, sadowniczej i rybnej), jako właściciel (współwłaściciel) gospodarstwa położonego w Polsce. Nie jest istotne, czy gospodarstwo to stanowi współwłasność małżonków czy też zostało zorganizowane na gruntach będących odrębną własnością jednego lub każdego z nich. Zgodnie z ustawą z 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz. U. z 1993 r., nr 94, poz. 431, z późn. zm.), za gospodarstwo rolne uważa się obszar użytków rolnych, gruntów pod stawami oraz sklasyfikowanych jako użytki rolne gruntów pod zabudowaniami związanymi z prowadzeniem tego gospodarstwa, o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 1 ha przeliczeniowy.



    Warunki
    Ustawa skierowana jest do rolników, którym brakuje nie więcej niż 5 lat do osiągnięcia wieku emerytalnego, a więc kobiet w wieku 55–60 lat lub mężczyzn w wieku 60–65 lat. Dodatkowo rolnik musi łącznie spełnić następujące warunki: – Podlegać ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu, określonemu w przepisach ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników przez okres wymagany do uzyskania emerytury wcześniejszej (tj. co najmniej 30 lat). – Prowadzić nieprzerwanie działalność rolniczą przez 10 lat (bezpośrednio poprzedzających zgłoszenie wniosku o rentę strukturalną), przy czym działalność ta musi być jedynym lub głównym źródłem utrzymania rolnika (co ma miejsce, jeżeli w owych 10 latach podlegał on ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez co najmniej 5 lat, z czego nie mniej niż 2 lata w okresie bezpośrednio poprzedzającym złożenie wniosku o rentę strukturalną). – Przekazać gospodarstwo rolne o powierzchni co najmniej 3 ha. – Zaprzestać prowadzenia działalności rolniczej (ten warunek uważa się za spełniony, jeżeli po przekazaniu gospodarstwa rolnego zarówno uprawniony do renty strukturalnej, jak i jego małżonek nie będzie właścicielem (współwłaścicielem) lub posiadaczem działki gruntu, która ze względu na powierzchnię podlega opodatkowaniu podatkiem rolnym, lub nie będzie prowadził działu specjalnego w rozumieniu przepisów ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (z wyjątkiem prowadzenia pasiek).



    Kto nie uzyska prawa
    Renty strukturalnej nie uzyska rolnik, który: – Ma ustalone prawo do emerytury czy renty z ubezpieczenia społecznego lub zaopatrzenia emerytalnego albo jest objęty innym niż rolnicze ubezpieczeniem społecznym, lub zaopatrzeniem emerytalnym. – Posiada gospodarstwo rolne, w którego skład wchodzą grunty przejęte w trybie ustawy o rentach strukturalnych, chyba że prowadził działalność rolniczą w powiększonym gospodarstwie już przez co najmniej 5 lat.



    Prawa małżonka
    Postępowanie w sprawie renty strukturalnej dotyczy obojga małżonków. W związku z tym, każde z nich, które chce nabyć prawo do tej renty, musi spełnić wszystkie wymagane warunki. Jeżeli jedno z małżonków ma już ustalone prawo do świadczenia emerytalno-rentowego i nie może mu być przyznana renta strukturalna, nic nie stoi na przeszkodzie, żeby drugie (o ile spełnia wszystkie ustawowe warunki i gospodarstwo zostanie przekazane) nabyło do niej prawo.



    Przekazanie gospodarstwa
    Za przekazanie gospodarstwa rolnego ustawa uznaje odpłatne lub nieodpłatne przeniesienie w drodze umowy (np. darowizny, dożywocia, sprzedaży) własności gruntów wchodzących w jego skład na rzecz osoby fizycznej, prawnej albo jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, a także przejęcie tych gruntów na własność skarbu państwa. Za przekazanie gospodarstwa rolnego w rozumieniu ustawy uważa się więc przeniesienie własności gospodarstwa, a nie samego posiadania czy zależnych form władania nieruchomością rolną. Nie spełni więc warunku przekazania gospodarstwa rolnego rolnik, który wydzierżawi gospodarstwo innej osobie, nawet jeżeli będzie to umowa dzierżawy, sporządzona stosownie do przepisów ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników. Umowa o przekazaniu gospodarstwa rolnego wymaga sporządzenia aktu notarialnego. Za sporządzenie umowy darowizny lub dożywocia w związku z przekazaniem gospodarstwa rolnego notariusz będzie pobierał opłatę stałą w wysokości ustalonej dla potrzeb ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (kwotę określa minister sprawiedliwości). Od 26 października 2001 r. opłata ta wzrosła do 700 zł. Od tej daty obowiązuje bowiem rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 2 października 2001 r. zmieniające rozporządzenie o taksie notarialnej (Dz. U. nr 115, poz. 1233). Rolnik może przekazać tylko takie gospodarstwo, które było własnością jego (lub małżonka) lub współwłasnością małżonków co najmniej przez 5 ostatnich lat przed złożeniem wniosku o rentę strukturalną. Ponadto rolnik spełni warunek przekazania gospodarstwa rolnego, jeżeli grunty wchodzące w jego skład (o powierzchni co najmniej 3 ha) przekazane zostaną na powiększenie jednego lub kilku gospodarstw już istniejących, których obszar musi wynosić co najmniej 15 ha (wliczając w to grunty przekazane przez rolnika). Ponieważ gospodarstwa w poszczególnych regionach Polski różnią się wielkością, Rada Ministrów została uprawniona do określenia w drodze rozporządzenia województw lub powiatów, w których powierzchnia powiększonego gospodarstwa rolnego może być mniejsza niż 15 ha. Osoba fizyczna, z którą rolnik zechce zawrzeć umowę przekazania gospodarstwa rolnego (aby spełnić wymóg przekazania), musi spełniać łącznie następujące warunki: – być rolnikiem w rozumieniu przepisów ustawy; – posiadać kwalifikacje rolnicze (uzyskanie zasadniczego, średniego, wyższego wykształcenia rolniczego lub ekonomicznego o specjalności przydatnej do prowadzenia działalności rolniczej), a w przypadku ich braku prowadzić działalność rolniczą od co najmniej 5 lat; – nie mieć ustalonego prawa do emerytury lub renty z ubezpieczenia społecznego rolników lub zaopatrzenia emerytalnego. Ustawa daje możliwość zawarcia umowy przekazania gospodarstwa rolnego również z osobą prawną lub jednostką organizacyjną niemającą osobowości prawnej. Jeżeli przejmującym są takie podmioty, to rolnik może przekazać gospodarstwo, gdy działalność rolnicza należy do zakresu ich działania. Rolnik, który nie może przekazać całości lub części gospodarstwa na przedstawionych warunkach, może wystąpić z wnioskiem o przejęcie gospodarstwa na własność skarbu państwa. W ten sposób mogą być przejęte tylko nieruchomości wolne od obciążeń, z wyjątkiem służebności gruntowych. Przejęcie gruntów na skarb państwa następuje zawsze nieodpłatnie, na podstawie decyzji prezesa Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Od decyzji takiej przysługuje odwołanie do ministra rolnictwa i rozwoju wsi, w terminie i na zasadach zawartych w kodeksie postępowania administracyjnego.



    Wysokość i zasady wypłacania
    Ustawa zakłada, że renta strukturalna będzie wypłacana co miesiąc, w wysokości równej półtorakrotności najniższej emerytury ustalanej zgodnie z przepisami ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. nr 162, poz. 1118, z późn. zm.). Obecnie kwota najniższej emerytury wynosi 530, 26 zł (od 1 czerwca 2001 r.). Oznacza to, że jeżeli do renty strukturalnej uprawniony byłby rolnik i jego małżonek, to każdy z nich otrzymałby rentę w wysokości 795,39 zł. W przypadku każdej zmiany wysokości najniższej emerytury renta strukturalna będzie wypłacona w odpowiednio zmienionej wysokości, z uwzględnieniem terminów waloryzacji emerytur i rent przysługujących na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z FUS. Renta strukturalna jest świadczeniem okresowym i może być wypłacana do osiągnięcia wieku emerytalnego albo do czasu nabycia przez osobę zainteresowaną prawa do emerytury lub renty z ubezpieczenia społecznego rolników lub zaopatrzenia emerytalnego. Maksymalny okres wypłaty renty strukturalnej wynosi 5 lat. Po tym okresie rolnikowi może przysługiwać emerytura rolnicza na zasadach i w wysokości ustalonej przepisami o ubezpieczeniu społecznym rolników. Wypłata renty strukturalnej może być zawieszona, jeżeli osoba pobierająca to świadczenie podejmie prowadzenie działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego w ZUS, bez względu na wysokość osiąganego przychodu. Renta może być zawieszona w połowie (jeżeli uprawniony rozpocznie działalność gospodarczą) lub w całości (jeżeli podejmie zatrudnienie lub inną pracę zarobkową, o której mowa w ustawie o emeryturach i rentach z FUS oraz przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych). Poza tym ustawa przewiduje również całkowite ustanie prawa do renty strukturalnej i brak możliwości jego przywrócenia, gdy osoba (lub jej małżonek) uprawniona do tej renty podejmie prowadzenie działalności rolniczej jako właściciel (współwłaściciel) lub posiadacz gospodarstwa rolnego.



    Trzy etapy postępowania
    Przyznawanie i wypłatę rent strukturalnych ustawodawca powierzył prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, który do wydawania decyzji może upoważnić swoich pracowników. W praktyce oddziały regionalne KRUS, właściwe ze względu na miejsce położenia gospodarstwa rolnego ubiegającego się rolnika, będą ustalały prawo do rent strukturalnych, wydawały decyzje w tych sprawach oraz wypłacały renty. Postępowanie o przyznanie prawa do renty strukturalnej obejmuje kilka etapów. Pierwszy wiąże się ze złożeniem wniosku o przyznanie prawa do renty strukturalnej. Rolnik składa wniosek w pierwszym kwartale danego roku kalendarzowego. Jeżeli rolnik pozostaje w związku małżeńskim, wniosek powinien obejmować także małżonka. Do złożenia wniosku w danym roku uprawnieni są rolnicy, którzy osiągną wymagany wiek nie później niż do 31 grudnia następnego roku kalendarzowego. Wnioski można więc składać z pewnym wyprzedzeniem, jeszcze przed spełnieniem warunków wymaganych do przyznania renty, jeżeli wiadomo, że zostaną one spełnione najpóźniej do końca roku następnego. Jest to korzystne, gdyż czas wypłaty renty strukturalnej jest stosunkowo krótki (maksymalnie 5 lat), natomiast okres przewidziany na rozpatrywanie wniosków — długi. Pierwsze wnioski rolnicy składają w pierwszym kwartale tego roku i mają na to czas do 31 marca 2002 r. Wniosek złożony po tym terminie zostanie odesłany i kolejny będzie można złożyć dopiero w pierwszym kwartale 2003 r. Taka zasada będzie też obowiązywała w latach następnych. Drugi etap to weryfikacja wniosków. KRUS ma na to czas do 30 czerwca danego roku. Oceniane będzie, czy rolnik (lub jego małżonek) jest właścicielem (lub czy małżonkowie są współwłaścicielami) gospodarstwa rolnego o powierzchni co najmniej 3 ha oraz czy spełnia wymogi co do wieku, okresu podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu oraz prowadzenia działalności rolniczej w ostatnim dniu grudnia roku następnego. Jeżeli okaże się, że wnioskodawca nie spełni wymaganych warunków, KRUS wyda mu decyzję odmawiającą prawa do renty strukturalnej. Dla tych rolników, o ile nie wniosą oni odwołania od tej decyzji, postępowanie w danym roku kalendarzowym zostanie zakończone. Gdy wynik weryfikacji okaże się pozytywny, KRUS wyda postanowienie o spełnieniu warunków do przyznania renty. Zawarte w nim będą informacje o pozostałych wymaganiach, które należy spełnić, aby uzyskać prawo do renty (przekazać gospodarstwo rolne i zaprzestać prowadzenia działalności rolniczej). Podczas weryfikacji wniosku KRUS stwierdzi także, czy wnioskodawca jest rolnikiem, który może ubiegać się o rentę strukturalną (czy nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty bądź podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu), i czy dalsze postępowanie o rentę dotyczyć będzie obojga małżonków, czy też tylko jednego z nich. Po zakończeniu weryfikacji wniosków i wydaniu postanowienia KRUS będzie oczekiwać na udowodnienie faktu przekazania gospodarstwa rolnego i zaprzestania prowadzenia działalności rolniczej. Ostatni etap postępowania wiąże się z wydaniem decyzji przyznającej prawo do renty strukturalnej i jej wypłatę. Po spełnieniu przez rolnika wszystkich ustawowych warunków, w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, KRUS przyzna prawo do tego świadczenia. Będzie ono wypłacone od miesiąca, w którym zainteresowany spełni wszystkie wymagane warunki, nie wcześniej jednak niż od 1 stycznia następnego roku kalendarzowego. Pierwsze renty strukturalne KRUS wypłaci zatem dopiero po 31 grudnia 2002 r., czyli po roku od wejścia ustawy w życie. Od decyzji KRUS w sprawie renty strukturalnej przysługuje odwołanie do ministra rolnictwa i rozwoju wsi w terminie i na zasadach określonych w przepisach kodeksu postępowania administracyjnego. Nie przysługuje natomiast odwołanie od postanowienia KRUS, o którym mowa wyżej. Ustawa ma charakter czasowy, a ostateczny termin składania wniosków o to świadczenie upływa 31 marca 2010 r. Rolnicy, którzy otrzymają prawo do renty strukturalnej, będą objęci systemem ubezpieczenia zdrowotnego, tak jak osoby pobierające emeryturę lub rentę z ubezpieczenia społecznego. Renty strukturalne podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W związku z tym, zgodnie z przepisami ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, KRUS z wypłacanych świadczeń będzie pobierać miesięczne zaliczki na podatek dochodowy, które następnie przekaże do właściwego urzędu skarbowego, a po każdym roku podatkowym dokona obliczenia tego podatku i poinformuje rencistę o rozliczeniu podatku w ustalonym przez ustawę podatkową terminie. Mgr Alicja Lejk-Kępka jest głównym specjalistą w centrali KRUS w Warszawie

    Related Posts

    None found

    Poprzedni artykułOPŁATY ZA OCENĘ MATERIAŁU SZKÓŁKARSKIEGO
    Następny artykułCENY WYBRANYCH WARZYW W 2000 i 2001 ROKU NA WGRO SA W POZNANIU

    ZOSTAW ODPOWIEDŹ

    Wpisz treść komentarza
    Wpisz swoje imię

    ZGODA NA PRZETWARZANIE DANYCH OSOBOWYCH *

    Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany, podajesz go wyłącznie do wiadomości redakcji. Nie udostępnimy go osobom trzecim. Nie wysyłamy spamu. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem*.