| Parch jabłoni (Venturia inaequalis) |
|
W 2001 r. wzrosło nasilenie parcha jabłoni w porównaniu do roku poprzedniego. Przeciętnie, w skali kraju, stwierdzono na jabłoniach 20,6% porażonych liści i 11,8% owoców (w roku 2000 odpowiednio 14,3% i 7%), jednak szkodliwość tej choroby kształtowała się poniżej poziomu średniej wieloletniej, która dla liści wynosi 29,2%, a dla owoców 20,4%. Nasilenie parcha jabłoni było uzależnione od przebiegu pogody w poszczególnych rejonach kraju. W minionym sezonie wegetacyjnym najliczniej porażone były owoce jabłoni w południowych rejonach kraju, a także miejscami w województwie kujawsko-pomorskim i zachodnio-pomorskim. Znaczne zwiększenie się szkodliwości tej najgroźniejszej z chorób grzybowych jabłoni, w porównaniu z rokiem ubiegłym, obserwowano w oddziałach: Kielce z 11,6% do 32,8% liści i z 6,3% do 13,3% owoców (świętokrzyskie), Jelenia Góra-Lwówek Śl. z 19,2% do 40,3% liści i z 16,6% do 24% owoców (dolnośląskie), Przemyśl z 15,5% do 46,1% liści i z 6,7% do 20,4% owoców oraz Rzeszów z 18% do 34% liści i z 10% do 18% owoców (podkarpackie), Tarnów z 10% do 27% liści i z 4% do 11,5% owoców (małopolskie), Ciechanów z 2% do 18% liści i z 1% do 12% owoców (mazowieckie), Koszalin z 10% do 25% liści i z 7% do 16% owoców (zachodniopomorskie) oraz Zamość z 31% do 42,7% liści i z 17% do 29,5% owoców (lubelskie). Znaczne zmniejszenie nasilenia choroby rejestrowano w województwie podkarpackim (Krosno, gdzie porażenie liści spadło z 40% do 16%, a owoców — z 19% do 9%). Można przewidywać, że w bieżącym roku najbardziej zagrożone będą sady jabłoniowe, w których w roku 2001 rejestrowano znaczne nasilenie parcha jabłoni. Na porażenie liści i owoców będą miały wpływ opady atmosferyczne, a przede wszystkim ich częstotliwość w okresie infekcji pierwotnych (kwiecień i maj).
|
|
| Kwieciak jabłkowiec (Anthonomus pomorum) |
|
Pierwsze uszkodzenia pąków kwiatostanowych w kontrolowanych sadach jabłoniowych rejestrowano między 9 marca a 6 kwietnia na terenie województw: łódzkiego, mazowieckiego, podkarpackiego i pomorskiego. Kwieciak jabłkowiec zniszczył w skali kraju, średnio 6,8% pąków kwiatostanowych, czyli o 2% mniej niż w roku poprzednim. Szkody były mniejsze od średniej wieloletniej, która wynosi 7,8%. W kilku województwach odnotowano większe żerowanie tego szkodnika, co przyczyniło się do większych strat gospodarczych, zwłaszcza na terenie oddziałów: Zamość 24,6% uszkodzonych pąków kwiatostanowych, Chełm 13,5% (lubelskie), Rzeszów 20%, Przemyśl 18,3% (podkarpackie), Bielsko Biała 18,8% (śląskie), Tarnów 15,5% (małopolskie). Najmniejszą szkodliwość kwieciaka (do 2%) obserwowano w: Nowym Sączu (małopolskie), Bydgoszczy (kujawsko-pomorskie), Łodzi (łódzkie), Krośnie (podkarpackie) i Lesznie (wielkopolskie). Przy sprzyjających warunkach pogodowych szkodnik może być groźny w województwach, gdzie zapas zimującej populacji jest największy.
|
|
| Owocówka jabłkóweczka (Laspeyresia pomonella) |
|
Pierwsze informacje o locie motyli owocówki jabłkóweczki przekazało województwo dolnośląskie (Legnica i Wrocław — 4 maja). Masowy lot motyli obserwowano w trzeciej dekadzie maja. Pojawienie się pierwszych gąsienic rejestrowano miedzy 4 a 8 czerwca w województwie lubuskim (Zielona Góra) i śląskim (Bielsko Biała). Powszechne występowanie szkodnika na drzewach owocowych i pierwsze widoczne uszkodzenia owoców odnotowano w pierwszej dekadzie sierpnia. W kontrolowanych sadach jabłoniowych gąsienice uszkodziły średnio 4% owoców, czyli o 3,4% mniej niż wynosi średnia wieloletnia. Znaczenie gospodarcze szkodnika zbliżone było do ubiegłorocznego ze średnią krajową 4,2%. Największe uszkodzenia owoców w 2001 roku sygnalizowało województwo lubelskie (Chełm i Zamość — 8,5%) oraz dolnośląskie (Jelenia Góra-Lwówek Śl. — 8,2%). Nieliczne straty w plonach owoców spowodowała owocówka jabłkóweczka w małopolskim (Nowy Sącz 0,4%), mazowieckim (Radom) i podlaskim (Białystok) — po 0,7%. Istniejące przesłanki wskazują na ogólnie małe zagrożenie dla sadów jabłoniowych, szczególnie w centralnej Polsce. Jednak szkodliwość owocówki jabłkóweczki będzie uzależniona od przebiegu warunków pogody w okresie lotu motyli i składania jaj.
|
|
| Owocnica jabłkowa (Hoplocampa testudinea) |
|
W większości województw pojawienie się tego szkodnika na jabłoniach w 2001 roku obserwowano na przełomie kwietnia i maja. Średnia krajowa szkodliwość obliczona została z terenu 13 województw i wyniosła 3,6% uszkodzonych zawiązków jabłoni. Była ona mniejsza o 1,3% od ubiegłorocznej i od średniej wieloletniej, która wynosi 4%. W porównaniu do roku 2000 spadek szkodliwości owocncy zanotowano w województwach: kujawsko-pomorskim (Włocławek z 11,1% do 1,6%) i lubuskim (Gorzów Wlkp. z 9% do 1,5%). Do terenów, na których szkodnik ten wyrządził większe szkody należą województwa: podkarpackie (Przemyśl 11,9%), dolnośląskie (Wrocław 8,8%, Legnica 8%), lubelskie (Zamość 5,6%, Lublin 5,4%), lubuskie (Zielona Góra 5,5%), łódzkie (Piotrków Tryb.), mazowieckie (Ostrołęka), śląskie (Bielsko Biała) i wielkopolskie (Kalisz) — po 5%. Najmniejsze zagrożenie stanowiła owocnica w małopolskim (Nowy Sącz 0,3% uszkodzonych zawiązków jabłoni). W bieżącym sezonie wegetacyjnym owocnica jabłkowa może występować liczniej, szczególnie w rejonach, gdzie w 2001 r. odnotowano większe uszkodzenia owoców jabłoni.
|
|
|
| Mapki ilustrują średni stopień porażenia/uszkodzeń na terenie inspektoratów terenowych. W kółkach — średnie dla województw. |
