• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 04/2002

OPODATKOWANIE DZIAŁÓW SPECJALNYCH

,
Działalność rolniczą nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Jedynym wyjątkiem są tak zwane działy specjalne produkcji rolnej, do których — zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych — zalicza się: • uprawy roślin w szklarniach i ogrzewanych tunelach foliowych; • uprawy grzybów i ich grzybni; • uprawy roślin in vitro; • fermową hodowlę i chów drobiu rzeźnego i nieśnego; • wylęgarnie drobiu; • hodowlę oraz chów zwierząt futerkowych i laboratoryjnych; • hodowlę dżdżownic, hodowlę entomofagów, hodowlę jedwabników; • prowadzenie pasiek; • oraz chów innych zwierząt poza gospodarstwem rolnym. Ze względu na wielkość produkcji nie zalicza się do działów specjalnych, między innymi: • upraw roślin w szklarniach ogrzewanych i nieogrzewanych na powierzchni nieprzekraczającej 25 m2; • upraw roślin w tunelach foliowych ogrzewanych na powierzchni do 50 m2; • upraw roślin w tunelach nieogrzewanych — bez ograniczeń; • upraw grzybów, o powierzchni do 25 m2; • pasiek, jeżeli ich liczba nie przekracza 50 rodzin. Do działów specjalnych produkcji rolnej, bez względu na wielkość produkcji zalicza się: • hodowlę jedwabników, dżdżownic i entomofagów; • uprawy roślin in vitro.

Sposób opodatkowania
Producenci rolni — jako osoby fizyczne prowadzące działalność rolniczą w zakresie działów specjalnych produkcji rolnej — mogą wybrać jeden z dwóch sposobów opodatkowania, w zależności od tego, co zostanie przyjęte za podstawę wyliczenia podatku od tej działalności. Podstawą opodatkowania może być: • dochód rzeczywisty — ustalony na podstawie prowadzonej ewidencji zaszłości gospodarczych w postaci ksiąg podatkowych (np. księga przychodów i rozchodów); • dochód szacunkowy — ustalony poprzez urząd skarbowy w oparciu o przeciętną, prawdopodobną dochodowość określonego rodzaju produkcji. Bez względu na to, która z metod ustalenia dochodu została przez producenta-podatnika wybrana zaliczki na podatek dochodowy obliczane są w specyficzny sposób — poprzez ustalenie ich wysokości w drodze decyzji administracyjnych przez urząd skarbowy.

Dochód rzeczywisty
Jeżeli podatnik prowadzący działy specjalne produkcji rolnej ustala dochód rzeczywisty z tej działalności na podstawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów lub pełnych ksiąg rachunkowych, wówczas bierze pod uwagę faktycznie uzyskane przychody oraz wydatki poniesione w celu ich osiągnięcia. O zamiarze ewidencji zaszłości w postaci ksiąg podatkowych, podatnik prowadzący działy specjalne produkcji rolnej ma obowiązek zawiadomić urząd skarbowy przed rozpoczęciem roku podatkowego bądź przed rozpoczęciem prowadzenia tej działalności gospodarczej (jeśli nastąpi to w ciągu roku). Ustalenie przychodu z działów specjalnych produkcji rolnej odbywa się według takich samych zasad jak z każdego innego rodzaju działalności gospodarczej wytwórczej, handlowej czy usługowej. Istotne znaczenie mają przy tym takie pojęcia jak: przychód, dochód oraz koszty uzyskania przychodów. Przychód oznacza kwoty należne od odbiorców, nawet jeżeli nie zostały faktycznie otrzymane, po ewentualnym wyłączeniu wartości zwróconych produktów czy towarów bądź udzielonych obniżek. Dochodem jest różnica między przychodem z tytułu prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów (dodatkowo w przypadku zwierząt powiększona o wartość przyrostu stada na koniec roku podatkowego w porównaniu ze stanem na początek roku i pomniejszona o wartość ubytków w stadzie w ciągu roku podatkowego).

Dochód szacunkowy
Producenci-podatnicy zajmujący się działami specjalnymi produkcji rolnej, pomimo możliwości prowadzenia ksiąg podatkowych, wybierają najczęściej uproszczony sposób ustalenia dochodu, przy zastosowaniu norm szacunkowych dla określonej powierzchni upraw lub jednostki produkcji zwierzęcej (tabela) .

WYBRANE RODZAJE I ROZMIARY DZIAŁÓW SPECJALNYCH PRODUKCJI ROLNEJ ORAZ NORM SZACUNKOWYCH DOCHODU ROCZNEGO


/Źródło: Dziennik Ustaw nr 137 (z 2001 r., poz. 1540)./ Ustalenie dochodu z działów specjalnych na podstawie norm szacunkowych powoduje, że rzeczywisty dochód w części przekraczającej wielkości przeciętne nie podlega opodatkowaniu. Metoda ta jest więc korzystna ze względu na zwolnienie z uciążliwego obowiązku prowadzenia ewidencji zaszłości gospodarczych w zakresie ponoszonych wszelkich wydatków i osiąganych przychodów. Zaletą tej metody jest także to, że przy ponadprzeciętnej dochodowości danej uprawy czy hodowli uzyskana "nadwyżka" dochodu jest faktycznie wolna od podatku. Dochód szacunkowy oblicza się mnożąc powierzchnię upraw (lub jednostkę produkcji zwierzęcej —liczba sztuk zwierząt) przez właściwą dla danego rodzaju produkcji bądź uprawy normę szacunkową. Dla upraw w szklarniach i tunelach foliowych za normy przyjmuje się jeden metr kwadratowy powierzchni ogólnej, obliczonej na podstawie wewnętrznej długości ścian. Natomiast w odniesieniu do upraw grzybów i grzybni bierze się pod uwagę metry kwadratowe powierzchni zajętej pod te uprawy, co przy uprawach wielopoziomowych powoduje, że powierzchnia upraw podlegających opodatkowaniu może być większa niż powierzchnia pomieszczenia, w którym odbywa się produkcja. Jeżeli w rocznym cyklu produkcyjnym na tej samej powierzchni prowadzone są różne uprawy, a także jeśli podatnik rozpoczyna prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej w trakcie roku podatkowego (bądź z nich rezygnuje), ustalone normy szacunkowe przelicza się proporcjonalnie do liczby miesięcy, w których prowadzona była taka uprawa lub hodowla, wlicza się w to także okres przygotowania do danej uprawy lub hodowli. Wyjątkiem są szklarnie nieogrzewane, dla których przyjmuje się normę roczną bez względu na okres i rodzaj prowadzonej uprawy.

Ustalanie zaliczek na podatek dochodowy
Niezależnie od przyjętej metody ustalania dochodu od działów specjalnych, zaliczki na podatek dochodowy oblicza urząd skarbowy. Organ podatkowy wydaje decyzję administracyjną w sprawie wymiaru zaliczek w zależności od rodzaju i rozmiarów prowadzonej produkcji (na formularzu PIT-7). Dane liczbowe, niezbędne do ustalenia wysokości zaliczek, podatnik przekazuje właściwemu urzędowi skarbowemu na formularzu PIT-6 do 30 listopada roku poprzedzającego rok podatkowy, zaś w przypadku podjęcia działalności gospodarczej w trakcie roku — do 7 dni od jej rozpoczęcia. Producenci-podatnicy, których dochód będzie ustalony na podstawie ksiąg podatkowych, do tej deklaracji dołączają oświadczenie o zamiarze ustalania dochodu na podstawie danych ewidencyjnych oraz o wysokości przewidywanego dochodu w roku następnym. Jeżeli zachodzą zmiany w rodzajach czy rozmiarach produkcji w odniesieniu do informacji przedstawionych w deklaracji PIT-6, bądź gdy zaprzestaje się w ciągu roku użytkowania obiektu umożliwiającego całoroczny cykl produkcji (np. ogrzewanej szklarni) — należy w ciągu 7 dni zawiadomić o tym fakcie właściwy urząd skarbowy. Zaliczki na podatek dochodowy od działów specjalnych produkcji rolnej należy wpłacać do 20. dnia następnego miesiąca za miesiąc poprzedni. Należną zaliczkę za grudzień wpłaca się w podwójnej wysokości do 20 grudnia, czyli łącznie z zaliczką na listopad. Obowiązek podatkowy zapłaty zaliczek powstaje już od momentu rozpoczęcia prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej, a nie od daty uzyskania dochodu z tego źródła przychodów. Jeżeli poza dochodami z działów specjalnych produkcji rolnej producent-podatnik uzyskuje również dochody z innych źródeł przychodów, wówczas tych ostatnich nie łączy się z dochodami z działów specjalnych i opłaca się od nich zaliczki na podatek dochodowy według ogólnych zasad określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dr Anna Jargiełło oraz mgr Maria Kołodziejek są pracownikami Akademii Rolniczej w Lublinie