| Podstawowy gatunek i jego odmiany |
|
Spośród 70 gatunków z rodzaju Curcuma w kwiaciarstwie największe znaczenie ma kurkuma wąskolistna (C. alismatifolia) — o dużych, różowych przykwiatkach w górnej części kłosa, i pochodzące od niej odmiany. Jej kwiaty cięte bardzo dobrze znoszą transport, ponieważ są lekkie i odporne na uszkodzenia. Ich trwałość może wynosić od 2 do 3 tygodni. Zainteresowanie ogrodników uprawą kurkumy spowodowało rozwój hodowli nowych odmian, a także metod intensywnego mnożenia tej rośliny. Znaczące osiągnięcia w obu tych dziedzinach mają w Europie głównie firmy holenderskie zajmujące się dystrybucją młodych kłączy kurkumy. Moerheim Roses & Trading BV oferuje różową odmianę 'C h i a n g m a i P i n k' o wysokości 50–70 cm (fot. 1), różowoczerwoną 'C h i a n g m a i R e d' (wys. 50–70 cm), żółtozielonkawą 'G r e e n B e a u t y' (wys. 25–30 cm) oraz białą 'W h i t e A n g e l' (wys. 50–60 cm).
FOT. 1. 'CHIANGMAI PINK'
|
Przedsiębiorstwo KP Holland poleca z kolei następujące kreacje: białe 'S i a m S i l v e r', o wysokości 50 cm, oraz 'S i a m S n o w' (wys. 80 cm); różową z ciemnym brzegiem 'S i a m S u n r i s e' (wys. 80 cm); różowe 'S i a m S u z y' (wys. 50 cm) oraz 'C h i a n g m a i R u b y' (wys. 70 cm). Najnowsze, obiecujące odmiany tej firmy pokazano na ostatniej wystawie kwiaciarskiej w Amsterdamie. Były to biała 'S i a m S m i l e' (fot. 2), biała z brązowymi paskami na zewnątrz przykwiatków 'C h o c o l a t e' (fot. 3) oraz jasnoróżowa 'N o v i t e i t' (fot. 4).
FOT. 2. 'SIAM SMILE'
|
FOT. 3. 'CHOCOLATE'
|
FOT. 4. 'NOVITEIT'
|
|
|
| Rozmnażanie |
|
Rozmnażanie. Najczęściej rozmnaża się kurkumę wegetatywnie, przez podział kłączy (fot. 5, rys.).
FOT. 5. NADAJĄCE SIĘ DO PODZIAŁU KŁĄCZE KURKUMY Z KILKUNASTOMA BULWKOWATYMI ZGRUBIENIAMI NA ZAKOŃCZENIACH KORZENI
|
KŁĄCZE KURKUMY (Z LEWEJ - MATERIAŁ ROZMNOŻENIOWY DO SADZENIA, Z PRAWEJ - KŁĄCZE PODCZAS UKORZENIANIA I WYPUSZCZANIA PĘDÓW)
|
Każdy fragment kłącza powinien mieć średnicę około 1,5–2 cm oraz 3–5 jajowatych zgrubień (długość takich fragmentów wynosi ok. 8–10 cm, zależy jednak od gatunku i odmiany). Ze zbyt małych kłączy otrzymuje się rośliny później i słabiej kwitnące. |
|
| Termin uprawy |
|
| W warunkach naturalnych kłącza i bulwki zapasowe przyrastają po kwitnieniu, podczas zapadania roślin w stan spoczynku, gdy następuje pora sucha. Spada wówczas temperatura oraz skraca się dzień. Gdy zżółkną i zaschną liście, można wykopywać kłącza i dzielić je na sadzonki wymaganej wielkości. Do czasu sadzenia kłączy, po zaprawieniu fungicydem ..., przechowuje się je w wilgotnym torfie, wermikulicie lub piasku. Firmy holenderskie oferują materiał nasadzeniowy przeważnie od końca grudnia do lutego. Rośliny sadzone w tym terminie zakwitają zwykle po 80–120 dniach, w zależności od odmiany. Kwitnienie trwa do lipca, września (może być przedłużane za pomocą doświetlania). Prowadzone są doświadczenia nad dłuższym przechowywaniem kłączy, umożliwiającym sterowaną produkcję przez cały rok. Wstępne wyniki dotyczące 7-miesięcznego przechowywania okazały się bardzo obiecujące. |
|
| Podłoże |
|
Kurkuma najlepiej rośnie w podłożu przepuszczalnym i łatwo nagrzewającym się, na przykład w mieszaninie torfu z piaskiem, keramzytem lub tufem wulkanicznym. Zalecane pH podłoża wynosi 5,6–6,5. Kłącza sadzi się bezpośrednio do szklarni, na zagony lub do doniczek. Ponieważ początkowy wzrost kurkumy jest powolny, można użyć kłączy "podkiełkowanych" (umieścić je wcześniej w skrzynkach z wilgotnym podłożem, w temperaturze 25–28°C, na kilka tygodni). Poleca się sadzić po trzy kłącza do doniczek o średnicy 19 cm, po dwa kłącza do doniczek 12-centymetrowych lub po jednym do mniejszych pojemników. W Izraelu uzyskano korzystny efekt uprawy kurkumy w styropianowych, płaskich pojemnikach 18–20-centymetrowej głębokości z umieszczonym wewnątrz kablem grzejnym (fot. 6). Z jednego kłącza, w zależności od jego wielkości, można uzyskać od 5 do 15 kwiatów.
FOT. 6. DOŚWIADCZENIA W IZRAELU Z UPRAWĄ KURKUMY W STYROPIANOWYCH SKRZYNIACH Z PODGRZEWANYM PODŁOŻEM
|
|
|
| Wymagania agrotechniczne |
|
| Kurkuma, jako roślina pochodząca z klimatu tropikalnego, najlepiej rośnie w wysokiej temperaturze oraz przy dużej wilgotności powietrza (warunki podobne, jak dla anturium). Optymalna temperatura w szklarni wynosi 21–28°C, zaś wilgotność względna 70–85%. Przez 6–8 tygodni po posadzeniu kłączy, czyli w okresie wyrastania pędów, trzeba utrzymywać 25–28°C. W ciągu całej uprawy temperatura nigdy nie powinna spadać poniżej 16–18°C, gdyż hamuje to kwitnienie i stymuluje rośliny do wchodzenia w stan spoczynku. Oprócz temperatury, na kwitnienie kurkumy wpływa też długość dnia. Długi dzień i wysoka temperatura sprzyjają kwitnieniu, natomiast krótki dzień i wysoka temperatura (dzień/noc — 26/18°C) — wzrostowi kłączy i bulwek, a więc wytwarzaniu materiału rozmnożeniowego. Podczas intensywnego nasłonecznienia (natężenie światła powyżej 900 W/m2) korzystne jest lekkie cieniowanie plantacji, by uzyskać okazałe kwiatostany i zapobiec zasychaniu brzegów przykwiatków. Kurkumy na zagonach można podlewać za pomocą zraszaczy, natomiast te w doniczkach najlepiej uprawiać na stołach zalewowych. W początkowym okresie wzrostu roślin (zanim pędy pojawią się nad powierzchnią podłoża) należy tylko zraszać rośliny, a później, w pełni wegetacji, podlewać je intensywniej i nawozić roztworem mieszanki wieloskładnikowej o EC nie wyższym niż 1,4 mS/cm. Jeśli nie nawozi się z każdym podlewaniem (fertygacja), lecz okresowo, co 10–14 dni, można nieco zwiększyć EC pożywki. Ocena rynku. W Holandii w 2001 r. znacznie wzrosła produkcja kurkumy w porównaniu z rokiem poprzednim W ciągu pierwszych sześciu miesięcy 2001 r. sprzedano mniej więcej 2,5 mln kwiatów ciętych kurkumy, średnio po około 0,65 euro/szt. oraz 70 000 kurkum w doniczkach, przeciętnie po 4,04 euro/szt. Wysokie ceny kwiatów ciętych tej rośliny — dochodzące nawet do 1,15 euro — uzyskiwano, jeśli rośliny zakwitły przed Dniem Matki. Holenderscy producenci zwykle praktykują "mieszany" wariant produkcji. Uprawiają kurkumę w doniczkach, sadząc po kilka kłączy do każdego pojemnika, do czerwca sprzedają kwiaty cięte, a później — gdy latem cena kwiatów ciętych spada — sprzedają kurkumę jako roślinę doniczkową. |
|
|
| Dr Jadwiga Treder pracuje w Instytucie Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach |
