Hasło Ogrodnicze 02/2000

14. już spotkanie Komisji Ogólnobranżowej Torfiarzy Polskich (KOTP) zorganizowano jesienią w Zakładzie Produkcji Torfowej "Przemtorf" (fot.1) w Nowym Chwalimiu (województwo zachodniopomorskie).

Europejskie zapotrzebowanie na ozdobne rośliny doniczkowe i kwiaty cięte jest ogromne, a o rynek ten konkurują ze sobą producenci ze wszystkich stron świata. W ostatnich latach mieszkańcy Unii Europejskiej kupują coraz więcej kwiatów ciętych.

W poprzednim numerze "Hasła Ogrodniczego" autor odpowiadał na pytanie, czym powinny się kierować grupy producenckie wybierając dla siebie formę prawną, oraz przedstawił bliżej jedną z możliwości - spółdzielnię. W części drugiej omawia pozostałe: zrzeszenie, stowarzyszenie oraz spółkę prawa handlowego (red.).

Handel zagraniczny owocami w Holandii (uważanej za europejskiego lidera na tym rynku) obsługuje 140 firm, u nas - ponad 8 tysięcy. Bywają lata, że Holendrzy eksportują (i reeksportują) prawie tyle jabłek, ile produkują.

NTV w liczbach niewiele różnią się od poprzedniej edycji. Od 2 do 5 listopada 1999 r. targi te w Amsterdamie odwiedziło prawie 32 tysiące osób, z tego prawie jedną trzecią część stanowili przybysze z zagranicy - jak podają organizatorzy - z prawie 60 państw. Zwiedzający mogli poznać ofertę 550 firm, udział tych spoza Holandii, podobnie jak wśród gości, również wynosił jedną trzecią. W porównaniu z 1998 rokiem osłabł nieco międzynarodowy charakter - wtedy zarówno wśród zwiedzających, jak i wystawców było około 40% obcokrajowców. Ubiegłoroczne NTV już po raz trzeci zorganizowano równocześnie z kwiaciarską wystawą w Aalsmeer (czytaj), nadając połączonym imprezom nazwę Międzynarodowych Targów Ogrodniczych (International Horti Fair). Organizatorzy zapowiadają, że w przyszłym roku chcą osiągnąć nie tylko jedność czasu, ale także i miejsca - dla obu ekspozycji znajdzie się ono w centrum wystawowym RAI w Amsterdamie, czyli tam, gdzie do tej pory odbywało się NTV. Podobnie jak w poprzednich latach, na wystawie tej można było znaleźć niemal wszystko, co może się przydać w produkcji ogrodniczej - od kurzego nawozu (granulowanego) po komputerowe programy. Wśród produktów pokazywanych na NTV dosyć wyraźne były tendencje "eko" i "techno" (charakterystyczne zresztą dla współczesnej kultury), coraz częściej również łączy się je i metody przyjazne dla środowiska wprowadza do towarowej produkcji. Taki kierunek rozwoju ogrodnictwa został już wyznaczony kilka lat temu i pod tym względem targi te nie wniosły nowych wartości. Prezentowano za to wiele ulepszonych wersji znanych już rozwiązań. Przewodniczący jury zorganizowanego podczas NTV'99 konkursu nowych produktów, A. J. Vijverberg uzasadniając nominacje przyznane dziewięciu targowym nowościom stwierdził, że mają one często charakter "małych kroków, ale łącznie decydują o ciągłym postępie i zmierzają w kierunku zwiększenia efektywności produkcji ogrodniczej".

Stopniowe eliminowanie herbicydów doglebowych z upraw sadowniczych spowodowało poszukiwanie nowych oraz doskonalenie już istniejących sposobów odchwaszczania. W najbliższej przyszłości spośród metod określanych jako przyjazne środowisku jedną z najbardziej popularnych będzie zwalczanie chwastów herbicydami z grupy glifosatów (np. Roundup). Decyduje o tym duża efektywność zabiegów nimi oraz dopuszczenie tych preparatów w Integrowanej Produkcji Owoców.

Od kilku lat w Polsce na rynku truskawek coraz bardziej widoczny jest podział na owoce deserowe i przeznaczone do przetwór-stwa. Chłodnie i zakłady przetwórcze zainteresowane są głównie "Senga Senganą", którą w dalszym ciągu uprawia się tradycyjną metodą. Olbrzymie zmiany zachodzą natomiast w technologii produkcji owoców deserowych. Coraz więcej plantatorów uprawia truskawki na zbiór owoców poza ich tradycyjnym terminem dojrzewania, oferując je z - małymi prze-rwami - od kwietnia do końca listopada. Jednym z takich producentów jest Łukasz Konopacki ze Skierniewic.

Historia kanadyjskiego sadownictwa sięga początków kolonizacji tego kraju. Pierwsze udokumentowane nasadzenia jabłoni pochodzą z 1610 roku. Kolebką tej gałęzi ogrodnictwa była Nowa Szkocja, gdzie produkcja rozwinęła się do tego stopnia, że już w 1849 roku wyeksportowano pierwsze jabłka do Wielkiej Brytanii, a na przełomie XIX i XX wieku do Europy trafiało aż 85% zbiorów. Na początku XX wieku w samej tylko prowincji Ontario rosło około 10 mln jabłoni. W Kanadzie uprawiano wiele odmian tego gatunku, z których najbardziej słynny jest - odkryty w 1796 roku - "McIntosh", wciąż należący do najpopularniejszych odmian jabłoni na świecie. Pierwsze, oryginalne drzewo "McIntosha" przeżyło ponad 100 lat i doczekało się nawet pomnika w miejscu, w którym rosło.

Albinizm to fizjologiczne zaburzenie rozwoju truskawek, objawiające się nieprawidłowym wybarwianiem się owoców. Jego pierwsze przypadki w Europie zaobserwowano około 10 lat temu na plantacjach "Elsanty" w północnej Belgii oraz południowej Holandii. W ciągu ostatnich trzech lat problem ten wystąpił również na dużą skalę we Francji, Niemczech oraz Włoszech. Objawy spotyka się najczęściej na truskawkach uprawianych w gruncie pod osłonami, w okresach od maja do czerwca i od września do października, rzadziej w uprawach bezglebowych (w substracie torfowym). Do tej pory naukowcy przypuszczali, że głównym powodem zaburzeń w wybarwianiu się owoców były złe warunki świetlne panujące w centralnej Europie w okresie dojrzewania truskawek.

W Rolniczym Zakładzie Doświadczalnym SGGW w Żelaznej 15 października można było wysłuchać wykładów na temat uprawy marchwi i obejrzeć kolekcję 55 odmian tego gatunku. Gospodarzom w zorganizowaniu spotkania pomogły: Instytut Warzywnictwa ze Skierniewic, Wojewódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach oraz Interland z Kłodawy.

Oberżyna (Solanum melongena L.), znana także jako bakłażan, należy do rodziny psiankowatych (Solanaceae) i zaliczana jest do warzyw ciepłego klimatu. W Polsce do niedawna była jeszcze mało popularna, ale jej uprawą powoli coraz bardziej interesują się zarówno ogrodnicy, jak i amatorzy - corocznie wzrasta powierzchnia uprawy tego warzywa pod osłonami. Bakłażany mają wysoką wartość smakową i odżywczą. Charakteryzują się bardzo korzystnym składem soli mineralnych, zawierają dużo potasu, wapnia, żelaza i fosforu, a mało sodu. Spożywanie tego warzywa przyczynia się do obniżenia poziomu cholesterolu we krwi, działa wzmacniająco na serce i usprawnia wydalanie nadmiaru płynów z organizmu. W polskich warunkach klimatycznych zaleca się uprawę tego ciepłolubnego gatunku w tunelach foliowych lub w szklarniach, ponieważ w otwartym terenie rośliny bakłażana mogą być narażone na spadki temperatury, które ograniczają wzrost i plonowanie roślin.

Po trzydziestu siedmiu edycjach, które gościły na terenie holenderskiej giełdy kwiaciarskiej w Aalsmeer, najsławniejsza w świecie wystawa roślin ozdobnych przenosi się do Amsterdamu. Od dwutysięcznego roku listopadową mekką przedstawicieli naszej branży będzie zatem konstytucyjna stolica Kraju Tulipanów, a konkretnie centrum wystawiennicze RAI, znane dotychczas bywalcom targów NTV.

Już po raz dwudziesty piąty odbyła się konferencja na temat chryzantem wywodząca się ze spotkań Grupy Producentów Sadzonek Złocieni (później Chryzantem). Ten srebrny jubileusz, który odnotowano w listopadzie 1999 r., nie byłby możliwy bez profesora Tadeusza Baranowskiego z Akademii Rolniczej w Poznaniu konsekwentnie kierującego chryzantemowym "ruchem", głównego organizatora wszystkich wspomnianych szkoleń.

Na rynku kwiaciarskim pojawiły się już odmiany transgeniczne. Nowa metoda hodowli, dzięki której je otrzymano, wykorzystuje inżynierię genetyczną do izolowania genów z roślin, mikroorganizmów i zwierząt, konstruowania zespołów genetycznych oraz wprowadzania ich do roślin (czyt. też HO 5/97). Wprowadzanie pojedynczych obcych genów na drodze transformacji nie powoduje zaburzeń w funkcjonowaniu komórek i tkanek, jak się to zwykle dzieje w przypadku łączenia całych genomów z odległych genetycznie gatunków. Stwarza natomiast możliwość wyposażenia konkretnych genotypów w geny warunkujące cechy, które nie są obecne w danym gatunku, rodzaju czy rodzinie. Hodowcy roślin ozdobnych są zainteresowani genami kontrolującymi takie cechy, jak kolor kwiatów czy pokrój roślin, ale także genami ułatwiającymi produkcję i obrót (odporność na choroby, szkodniki bądź herbicydy oraz na warunki transportu).